Słownik Ubezpieczeniowy
Ogólne warunki ubezpieczeń (OWU)
Osoba uprawniona (beneficjent)
Rezerwy techniczno-ubezpieczeniowe
Agent ubezpieczeniowy
Osoba fizyczna, osoba prawna lub przedsiębiorca nie mający osobowości prawnej, upoważniony przez zakład ubezpieczeń do stałego zawierania umów ubezpieczenia w imieniu i na rzecz tego zakładu lub pośredniczenia przy zawieraniu umów.
Aktuarialna matematyka
dział matematyki zajmujący się zastosowaniem reguł matematycznych w celu wypracowania racjonalnych zasad działania towarzystw ubezpieczeniowych w dziedzinie kalkulacji wysokości składek, wyznaczania rezerw finansowych, reguły tworzenia funduszy emerytalnych, reasekuracją itp.
Aktuariusz
osoba wykonująca czynności w dziedzinie matematyki ubezpieczeniowej, finansowej i statystyki. Aktuariuszem może być osoba, która:
- ma pełną zdolność do czynności prawnych,
- ma miejsce zamieszkania na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej,
- nie była prawomocnie skazana za przestępstwo umyślne przeciwko mieniu, dokumentom lub za przestępstwo karno-skarbowe,
- posiada wykształcenie wyższe,
- zdała egzamin przed Komisją Egzaminacyjną dla Aktuariuszy,
- została wpisana na listę aktuariuszy.
All risks
w umowach ubezpieczeniowych zapis oznaczający ubezpieczenie majątku od wszystkich ryzyk z wyjątkiem numerycznie wyłączonych, wymienionych w OWU.
Asekurator
inaczej ubezpieczyciel, zakład ubezpieczeń, towarzystwo ubezpieczeniowe. Patrz towarzystwo ubezpieczeniowe.
Auto-casco
ubezpieczenie pojazdów mechanicznych od kradzieży, zniszczenia lub uszkodzenia.
Beneficjent
patrz Osoba uprawniona, Uposażony.
Bonus
ulga w taryfie składek przyznawana za bezszkodowy przebieg ubezpieczenia.
Broker ubezpieczeniowy
osoba fizyczna lub prawna, zajmująca się pośredniczeniem lub zawieraniem umów ubezpieczenia oraz wykonywaniem tych umów w imieniu i na rzecz ubezpieczającego. Broker nie jest związany z żadnym towarzystwem ubezpieczeniowym.
Cargo
ubezpieczenie mienia w transporcie. Rodzaj ubezpieczenia cargo zależy od użytego środka transportu (lotnicze, morskie, samochodowe, kolejowe). W zależności od miejsca docelowego transportu lub trasy transportu ubezpieczenie cargo dzieli się na krajowe i międzynarodowe.
Casco
rodzaj ubezpieczenia środków transportu i ich wyposażenia (bez ładunku) na wypadek uszkodzenia, rozbicia, spalenia, kradzieży itp. Ubezpieczenie to może dotyczyć różnych środków transportu i wówczas będzie funkcjonowało pod różnymi nazwami np.: autocasco – dotyczy samochodów, aerocasco – statków powietrznych.
Cesja
zastrzeżenie w umowie ubezpieczniowej stanowiące, że wypłata odszkodowania lub jego części dokonana zostanie nie ubezpieczonemu, a osobie fizycznej lub prawnej rzecz której dokonano zastrzeżenia (cesji), np. bankowi.
Do-ubezpieczenie
dodatkowa umowa zawierana do istniejącej polisy ubezpieczeniowej, która zwiększa sumę ubezpieczenia mienia objętego ochroną ubezpieczeniową.
Dział ubezpieczeń
ustawa określa 2 działy, w których towarzystwa ubezpieczeniowe mogą prowadzić swoją działalność:
- dział I - ubezpieczenia na życie,
- dział II - pozostałe ubezpieczenia osobowe oraz ubezpieczenia majątkowe.
Działalność ubezpieczeniowa
wykonywanie czynności ubezpieczeniowych związanych z oferowaniem i udzielaniem ochrony na wypadek ryzyka wystąpienia skutków zdarzeń losowych.
FLEXA
grupa ryzyk elementarnych obejmująca ryzyko pożaru, eksplozji, uderzenia pioruna i upadku statku powietrznego.
Franszyza
uzgodniona i zapisana w polisie kwota do wysokości której ubezpieczajacy (ubezpieczony) współuczestniczy w każdej szkodzie.
Franszyza integralna
(względna, warunkowa) jest to zapisana w polisie, uzgodniona kwota, do wysokości której ubezpieczający sam ponosi skutki każdej szkody. Jeżeli jednak wartość szkody przekroczy tę kwotę wtedy towarzystwo ubezpieczeniowe wypłaci całe należne odszkodowanie. Franszyza integralna jest spotykana we wszystkich rodzajach ubezpieczeń i ma na celu wyeliminowanie konieczności likwidowania szkód drobnych (często koszt likwidacji tej szkody przekracza jej wysokość) i nasilenie działań prewencyjnych. Przykładowo w ubezpieczeniach auto-casco ubezpieczyciele nie odpowiadają za szkody nie przekraczające 1% wartości samochodu (samochód wart jest 20.000 zł – zakład ubezpieczeń odpowiada za szkody powyżej 200 zł).
Franszyza redukcyjna
(bezwzględna, bezwarunkowa) często traktowana na równi z udziałem własnym jest to zapisana w polisie dowolnie uzgodniona kwota, którą towarzystwo ubezpieczeniowe potrąca z każdego należnego odszkodowania. W ubezpieczeniach auto-casco udział własny najczęściej wynosi 10% . Oznacza to, ze w przypadku kradzieży samochodu o wartości 50.000 zł ubezpieczyciel wypłaci odszkodowanie w wysokości 45.000 zł . W przypadku tego ubezpieczenia udział własny można wykupić, kosztuje to dodatkowe 10% składki.
Fundusz ubezpieczeniowy
kwota rezerw techniczno ubezpieczeniowych na udziale własnym (netto), która umożliwia zakładowi ubezpieczeń wywiązanie się ze zobowiązań (wypłatę odszkodowań) wobec ubezpieczonych.
Karencja
(okres wyczekiwania) czas jaki musi upłynąć od momentu powstania stosunku ubezpieczenia do momentu rozpoczęcia odpowiedzialności zakładu ubezpieczeń.
Klauzule ubezpieczeniowe
zastrzeżenia w polisie ubezpieczeniowej, które mogą ograniczać, rozszerzać lub zmieniać zakres ochrony ubezpieczeniowej. Osoba ubezpieczająca powinna zwrócić szczególną uwagę na część poświęconą wyłączeniom odpowiedzialności ubezpieczyciela.
Koasekuracja
ubezpieczenie wskazanego na jednej polisie ryzyka przez więcej niż jednego ubezpieczyciela. Odpowiedzialność ubezpieczycieli rozłożona jest procentowo w stosunku do sumy ubezpieczenia.
Komisarz Awaryjny
osoba fizyczna lub instytucja reprezentująca ubezpieczyciela na terytorium obcego państwa w przypadku zaistnienia szkody, która objęta była ochroną ubezpieczeniową.
Likwidacja szkód
zespół czynności wykonywanych przez zakład ubezpieczeń w celu ustalenia przyczyny i odpowiedzialności za daną szkodę, a także określenia rozmiaru szkód i obliczenia wysokości należnego odszkodowania.
Makler ubezpieczeniowy
patrz Broker ubezpieczeniowy.
Margines wypłacalności
określona przepisami prawa wielkość środków własnych ubezpieczyciela, która nie może być niższa od minimalnej wysokości kapitału gwarancyjnego.
Niedoubezpieczenie
występuje gdy ubezpieczający zaniży lub niedoszacuje wartość przedmiotu ubezpieczenia. W przypadku wystąpienia szkody całkowitej towarzystwo wypłaci odszkodowanie maksymalnie do wysokości sumy ubezpieczenia zapisanej w polisie. W przypadku szkody częściowej stosowana jest zasada proporcji (patrz słownik : reguła proporcjonalności).
Nieszczęśliwy wypadek
nagłe zdarzenie wywołane przyczyną zewnętrzną, w wyniku którego Ubezpieczony, niezależnie od swej woli, doznał trwałego uszczerbku na zdrowiu, rozstroju zdrowia lub zmarł.
Ochrona ubezpieczeniowa
zobowiązanie zakładu ubezpieczeń do wypłaty odszkodowania lub świadczenia wskazanej osobie w przypadku zaistnienia zdarzenia, które wywołało określone skutki objęte umową.
Odpowiedzialność cywilna
odpowiedzialność za szkody na osobie lub mieniu, jaką - na podstawie przepisów prawa cywilnego - ponosi osoba zobowiązana do jej naprawienia. Odpowiedzialność cywilna może wynikać z czynu niedozwolonego (delikt) lub wiązać się z niewykonaniem lub nienależytym wykonaniem zobowiązania (kontrakt).
Odszkodowanie
kwota, którą ubezpieczyciel zobowiązany jest wypłacić w razie wystąpienia szkody w ubezpieczanym majątku pod warunkiem, że ryzyko jej wystąpienia objęte było umową.
Ogólne warunki ubezpieczeń (OWU)
przepisy prawne stosowane do wszystkich ubezpieczeń danego działu lub rodzaju. Ustalają obowiązki stron umowy ubezpieczenia.
Okres ubezpieczenia
czas obowiązywania ochrony ubezpieczeniowej.
Osoba uprawniona (beneficjent)
osoba wskazana w polisie, uprawniona do odbioru należnego świadczenia lub odszkodowania.
PML (possible maximum loss)
możliwa maksymalna szkoda. Największa szkoda, jaka może powstać w ubezpieczonym mieniu w wyniku pożaru (lub innego dominującego ryzyka) na skutek splotu najbardziej niekorzystnych okoliczności. Jednocześnie zakłada się, że ogień rozprzestrzeniał będzie się tak długo, aż napotka niemożliwe do przejścia przeszkody lub skończy się materiał palny.
Polisa ubezpieczeniowa
dokument potwierdzający zawarcie umowy ubezpieczenia, wystawiony przez zakład ubezpieczeń. Polisa zawiera m.in. dane dotyczące ubezpieczającego, ubezpieczonego, określenie przedmiotu, okresu i sumy ubezpieczenia oraz należnej składki ubezpieczeniowej.
Polska Izba Ubezpieczeń
organizacja ubezpieczeniowego samorządu gospodarczego, do którego przynależność towarzystw ubezpieczeniowych jest obowiązkowa na podstawie ustawy z dnia 28 lipca 1990 r. o działalności ubezpieczeniowej (Dz. U. Nr 59, poz. 344 z późniejszymi zmianami) i powstaje z chwilą podjęcia przez zakład ubezpieczeń działalności ubezpieczeniowej.
Prowizja
wynagrodzenie pośredników ubezpieczeniowych za pozyskane ubezpieczenia, naliczane w procentach od zainkasowanych składek.
Reasekuracja
odstępowanie udziałów w ryzykach przyjętych do ubezpieczenia przez towarzystwa ubezpieczeń innym towarzystwom (reasekuratorom). Towarzystwo ubezpieczające (cedent) przekazuje zarazem odpowiednią część składek ubezpieczeniowych w zamian za zobowiązanie reasekuratora do zwrotu proporcjonalnej części wypłaconych odszkodowań. Celem reasekuracji jest podział i wzajemna wymiana ryzyka eliminująca niebezpieczeństwo strat przekraczających własne fundusze i umożliwiająca tym samym prowadzenie operacji ubezpieczeniowych w odpowiednio szerszej skali.
Reasekuracja bierna
odstępowanie przyjętego przez ubezpieczyciela ryzyka reasekuratorowi.
Reasekuracja czynna
przyjmowanie ryzyka do reasekuracji od bezpośredniego ubezpieczyciela.
Regres
z chwilą wypłaty odszkodowania przejście na Towarzystwo Ubezpieczeniowe praw przysługujących ubezpieczającemu w stosunku do osób trzecich, odpowiedzialnych za powstanie wypadku ubezpieczeniowego.
Reguła proporcjonalności
zasada stosowana przy niedoubezpieczeniu. Odszkodowanie zostaje pomniejszone w takim stopniu, w jakim zapisana w polisie suma ubezpieczenia pozostaje do rzeczywistej wartości mienia. Oznacza to, że ubezpieczając np. budynek o wartości 300.000 zł na sumę 150.000 zł w razie strat w wyniku zdarzeń losowych wycenionych na 50.000 zł otrzymamy odszkodowanie w wysokości 25.000 zł. W tym przypadku nastąpiło niedoubezpieczenie w 50 %, wobec czego odszkodowanie również zostanie pomniejszone o 50%.
Rezerwy techniczno-ubezpieczeniowe
jest to teoretycznie wyliczona kwota zobowiązań, jakie potencjalnie mogą wyniknąć z zawartych umów ubezpieczenia.
Rezerwy techniczno-ubezpieczeniowe netto
teoretyczna wielkość zobowiązań ciążących bezpośrednio na ubezpieczycielu (po odjęciu udziału reasekuratorów).
Ryzyko
Możliwość wystąpienia określonego zdarzenia, które zagraża obiektom lub osobom.
Składka ubezpieczeniowa
kwota, jaką zobowiązany jest zapłacić ubezpieczający zakładowi ubezpieczeń za udzielaną mu ochronę ubezpieczeniową.
Suma ubezpieczenia
górna granica odpowiedzialności ubezpieczyciela. W praktyce oznacza to, że wypłacone odszkodowanie nie może przewyższyć z góry ustalonej kwoty (sumy ubezpieczenia). Wysokość sumy ubezpieczenia ustalana jest zwykle na podstawie oceny aktualnej wartości ubezpieczanego majątku. W ubezpieczeniach obowiązkowych ocenę wartości ubezpieczanego majątku przeprowadza zakład ubezpieczeń w porozumieniu z ubezpieczonym. W dobrowolnych zaś oceny dokonuje sam ubezpieczony.
Suma ubezpieczenia w ubezpieczeniach osobowych
oznacza wysokość przyszłych świadczeń i jest ustalana w dowolnej wysokości.
System ubezpieczenia na pierwsze ryzyko
najczęściej stosowany w ubezpieczeniach od kradzieży z włamaniem i rabunku. Ubezpieczający zgłasza do ubezpieczenia taką wartość mienia ruchomego, która odpowiada przewidywanej maksymalnej stracie w wyniku jednego zdarzenia. Jeżeli wysokość szkody przekroczy sumę ubezpieczenia to odszkodowanie zostanie wypłacone tylko do wysokości tej sumy.
System ubezpieczenia na sumy stałe
standardowo stosowany w ubezpieczeniach od ognia i innych zdarzeń losowych. Ubezpieczeniu podlega cała wartość mienia.
Szkoda
każdy uszczerbek, którego poszkodowany doznał wbrew swej woli. Szkoda może mieć charakter niemajątkowy lub majątkowy.
Świadczenie
kwota, którą ubezpieczyciel wypłaca za szkody osobowe z tytułu zawartego ubezpieczenia w przypadku wystąpienia zdarzenia określonego w polisie.
Taryfa ubezpieczeniowa
wykaz stawek ubezpieczeniowych stosowanych przez dane towarzystwo ubezpieczeniowe, służących do określenia wysokości składek. Podstawą ustalania taryfy jest m.in. poziom ryzyka i zakres odpowiedzialności ubezpieczyciela. Poszczególne stawki ubezpieczeniowe określają wysokość składki w postaci procenta (bądź promila) przyjętej w umowie sumy ubezpieczenia.
Towarzystwo ubezpieczeniowe
podmiot prowadzący działalność polegającą na świadczeniu usług z zakresu ubezpieczeń. Prowadzenie działalności ubezpieczeniowej w Polsce odbywa się na podstawie zezwolenia ministra finansów przez podmioty funkcjonujące w formie spółki akcyjnej lub towarzystwa ubezpieczeń wzajemnych.
Trwały uszczerbek na zdrowiu
naruszenie sprawności organizmu polegające na trwałym uszkodzeniu ciała lub rozstroju zdrowia, powodujące upośledzenie czynności organizmu.
Ubezpieczający
strona (podmiot) umowy ubezpieczenia, na wniosek której udzielana jest ochrona ubezpieczeniowa i która za tę ochronę zobowiązana jest do opłacenia składki.
Ubezpieczenia bezterminowe
ubezpieczenie, którego czas trwania nie jest z góry ustalony.
Ubezpieczenia długoterminowe
ubezpieczenie zawarte na czas dłuższy od roku.
Ubezpieczenia krótkoterminowe
ubezpieczenie zawarte na czas krótszy niż 1 rok.
Ubezpieczenie
instrument pozwalający zastąpić wielką, ale niepewną stratę powstałą w wyniku zdarzenia losowego, stosunkowo niewielką, ale pewną stratą – składką ubezpieczeniową. Synonimem słowa ubezpieczenie jest asekuracja.
Ubezpieczony
w ubezpieczeniach obowiązkowych - strona (podmiot) ubezpieczenia, której udzielana jest ochrona ubezpieczeniowa i która opłaca składkę. W ubezpieczeniach dobrowolnych oznacza osobę, której majątek lub ona sama (a dokładniej jej życie, zdrowie lub zdolność do pracy) są objęte ochroną ubezpieczeniową. W takim znaczeniu jest on najczęściej osobą uprawnioną do świadczeń . Dla przykładu w ubezpieczeniach grupowych na życie zakład pracy może być ubezpieczającym (opłacającym składki), a pracownik ubezpieczonym.
Ubezpieczyciel
inaczej zakład ubezpieczeń, towarzystwo ubezpieczeniowe, asekurator. Patrz Towarzystwo ubezpieczeniowe.
Umowa agencyjna
umowa pomiędzy zleceniodawcą (towarzystwem ubezpieczeń) i agentem zobowiązująca agenta do stałego pośredniczenia w zawieraniu umów na rzecz i w imieniu zleceniodawcy.
Underwriter
specjalista do spraw selekcji, oceny i akceptacji ryzyka.
Uposażony
(uprawniony, beneficjent) osoba wskazana w polisie, uprawniona do odbioru świadczenia lub odszkodowania.
Uprawniony
patrz Uposażony, Beneficjent.
Wypadek ubezpieczeniowy
zdarzenie objęte ochroną na podstawie ogólnych warunków zawartego ubezpieczenia, za które zakład ubezpieczeń (na mocy istniejących przepisów) zobowiązany jest wypłacić odszkodowanie lub świadczenie.
Zakład ubezpieczeń
inaczej asekurator, ubezpieczyciel, towarzystwo ubezpieczeniowe. Patrz Towarzystwo ubezpieczeniowe.
Zdarzenie losowe
pojęcie pochodzące z rachunku prawdopodobieństwa. Jest to zdarzenie, którego przebiegu ani wyniku nie da się jednoznacznie przewidzieć . Zdarzenie takie może potencjalnie wystąpić i wywołać określone skutki np.straty materialne.