S�ownik Ubezpieczeniowy

Agent ubezpieczeniowy

Osoba fizyczna, osoba prawna lub przedsi�biorca nie maj�cy osobowo�ci prawnej, upowa�niony przez zak�ad ubezpiecze� do sta�ego zawierania umów ubezpieczenia w imieniu i na rzecz tego zak�adu lub po�redniczenia przy zawieraniu umów.

Aktuarialna matematyka

dzia� matematyki zajmuj�cy si� zastosowaniem regu� matematycznych w celu wypracowania racjonalnych zasad dzia�ania towarzystw ubezpieczeniowych w dziedzinie kalkulacji wysoko�ci sk�adek, wyznaczania rezerw finansowych, regu�y tworzenia funduszy emerytalnych, reasekuracj� itp.

Aktuariusz

osoba wykonuj�ca czynno�ci w dziedzinie matematyki ubezpieczeniowej, finansowej i statystyki. Aktuariuszem mo�e by� osoba, kt�ra:

ma pe�n� zdolno�� do czynno�ci prawnych,
ma miejsce zamieszkania na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej,
nie by�a prawomocnie skazana za przest�pstwo umy�lne przeciwko mieniu, dokumentom lub za przest�pstwo karno-skarbowe,
posiada wykszta�cenie wy�sze,
zda�a egzamin przed Komisj� Egzaminacyjn� dla Aktuariuszy,
zosta�a wpisana na list� aktuariuszy.

All risks

w umowach ubezpieczeniowych zapis oznaczaj�cy ubezpieczenie maj�tku od wszystkich ryzyk z wyj�tkiem numerycznie wy��czonych, wymienionych w OWU.

Asekurator

inaczej ubezpieczyciel, zak�ad ubezpiecze�, towarzystwo ubezpieczeniowe. Patrz towarzystwo ubezpieczeniowe.

Auto-casco

ubezpieczenie pojazd�w mechanicznych od kradzie�y, zniszczenia lub uszkodzenia.

Beneficjent

patrz Osoba uprawniona, Uposa�ony.

Bonus

ulga w taryfie sk�adek przyznawana za bezszkodowy przebieg ubezpieczenia.

Broker ubezpieczeniowy

osoba fizyczna lub prawna, zajmuj�ca si� po�redniczeniem lub zawieraniem um�w ubezpieczenia oraz wykonywaniem tych um�w w imieniu i na rzecz ubezpieczaj�cego. Broker nie jest zwi�zany z �adnym towarzystwem ubezpieczeniowym.

Cargo

ubezpieczenie mienia w transporcie. Rodzaj ubezpieczenia cargo zale�y od u�ytego �rodka transportu (lotnicze, morskie, samochodowe, kolejowe). W zale�no�ci od miejsca docelowego transportu lub trasy transportu ubezpieczenie cargo dzieli si� na krajowe i mi�dzynarodowe.

Casco

rodzaj ubezpieczenia �rodk�w transportu i ich wyposa�enia (bez �adunku) na wypadek uszkodzenia, rozbicia, spalenia, kradzie�y itp. Ubezpieczenie to mo�e dotyczy� r�nych �rodk�w transportu i w�wczas b�dzie funkcjonowa�o pod r�nymi nazwami np.: autocasco – dotyczy samochod�w, aerocasco – statk�w powietrznych.

Cesja

zastrze�enie w umowie ubezpieczniowej stanowi�ce, �e wyp�ata odszkodowania lub jego cz�ci dokonana zostanie nie ubezpieczonemu, a osobie fizycznej lub prawnej rzecz kt�rej dokonano zastrze�enia (cesji), np. bankowi.

Do-ubezpieczenie

dodatkowa umowa zawierana do istniej�cej polisy ubezpieczeniowej, kt�ra zwi�ksza sum� ubezpieczenia mienia obj�tego ochron� ubezpieczeniow�.

Dzia� ubezpiecze�

ustawa okre�la 2 dzia�y, w kt�rych towarzystwa ubezpieczeniowe mog� prowadzi� swoj� dzia�alno��:

dzia� I - ubezpieczenia na �ycie,
dzia� II - pozosta�e ubezpieczenia osobowe oraz ubezpieczenia maj�tkowe.

Dzia�alno�� ubezpieczeniowa

wykonywanie czynno�ci ubezpieczeniowych zwi�zanych z oferowaniem i udzielaniem ochrony na wypadek ryzyka wyst�pienia skutk�w zdarze� losowych.

FLEXA

grupa ryzyk elementarnych obejmuj�ca ryzyko po�aru, eksplozji, uderzenia pioruna i upadku statku powietrznego.

Franszyza

uzgodniona i zapisana w polisie kwota do wysoko�ci kt�rej ubezpieczajacy (ubezpieczony) wsp�uczestniczy w ka�dej szkodzie.

Franszyza integralna

(wzgl�dna, warunkowa) jest to zapisana w polisie, uzgodniona kwota, do wysoko�ci kt�rej ubezpieczaj�cy sam ponosi skutki ka�dej szkody. Je�eli jednak warto�� szkody przekroczy t� kwot� wtedy towarzystwo ubezpieczeniowe wyp�aci ca�e nale�ne odszkodowanie. Franszyza integralna jest spotykana we wszystkich rodzajach ubezpiecze� i ma na celu wyeliminowanie konieczno�ci likwidowania szk�d drobnych (cz�sto koszt likwidacji tej szkody przekracza jej wysoko��) i nasilenie dzia�a� prewencyjnych. Przyk�adowo w ubezpieczeniach auto-casco ubezpieczyciele nie odpowiadaj� za szkody nie przekraczaj�ce 1% warto�ci samochodu (samoch�d wart jest 20.000 z� – zak�ad ubezpiecze� odpowiada za szkody powy�ej 200 z�).

Franszyza redukcyjna

(bezwzgl�dna, bezwarunkowa) cz�sto traktowana na r�wni z udzia�em w�asnym jest to zapisana w polisie dowolnie uzgodniona kwota, kt�r� towarzystwo ubezpieczeniowe potr�ca z ka�dego nale�nego odszkodowania. W ubezpieczeniach auto-casco udzia� w�asny najcz�ciej wynosi 10% . Oznacza to, ze w przypadku kradzie�y samochodu o warto�ci 50.000 z� ubezpieczyciel wyp�aci odszkodowanie w wysoko�ci 45.000 z� . W przypadku tego ubezpieczenia udzia� w�asny mo�na wykupi�, kosztuje to dodatkowe 10% sk�adki.

Fundusz ubezpieczeniowy

kwota rezerw techniczno ubezpieczeniowych na udziale w�asnym (netto), kt�ra umo�liwia zak�adowi ubezpiecze� wywi�zanie si� ze zobowi�za� (wyp�at� odszkodowa�) wobec ubezpieczonych.

Karencja

(okres wyczekiwania) czas jaki musi up�yn�� od momentu powstania stosunku ubezpieczenia do momentu rozpocz�cia odpowiedzialno�ci zak�adu ubezpiecze�.

Klauzule ubezpieczeniowe

zastrze�enia w polisie ubezpieczeniowej, kt�re mog� ogranicza�, rozszerza� lub zmienia� zakres ochrony ubezpieczeniowej. Osoba ubezpieczaj�ca powinna zwr�ci� szczeg�ln� uwag� na cz�� po�wi�con� wy��czeniom odpowiedzialno�ci ubezpieczyciela.

Koasekuracja

ubezpieczenie wskazanego na jednej polisie ryzyka przez wi�cej ni� jednego ubezpieczyciela. Odpowiedzialno�� ubezpieczycieli roz�o�ona jest procentowo w stosunku do sumy ubezpieczenia.

Komisarz Awaryjny

osoba fizyczna lub instytucja reprezentuj�ca ubezpieczyciela na terytorium obcego pa�stwa w przypadku zaistnienia szkody, kt�ra obj�ta by�a ochron� ubezpieczeniow�.

Likwidacja szk�d

zesp� czynno�ci wykonywanych przez zak�ad ubezpiecze� w celu ustalenia przyczyny i odpowiedzialno�ci za dan� szkod�, a tak�e okre�lenia rozmiaru szk�d i obliczenia wysoko�ci nale�nego odszkodowania.

Makler ubezpieczeniowy

patrz Broker ubezpieczeniowy.

Margines wyp�acalno�ci

okre�lona przepisami prawa wielko�� rodk�w w�asnych ubezpieczyciela, kt�ra nie mo�e by� ni�sza od minimalnej wysoko�ci kapita�u gwarancyjnego.

Niedoubezpieczenie

wyst�puje gdy ubezpieczaj�cy zani�y lub niedoszacuje warto�� przedmiotu ubezpieczenia. W przypadku wyst�pienia szkody ca�kowitej towarzystwo wyp�aci odszkodowanie maksymalnie do wysoko�ci sumy ubezpieczenia zapisanej w polisie. W przypadku szkody cz�ciowej stosowana jest zasada proporcji (patrz s�ownik : regu�a proporcjonalno�ci).

Nieszcz�liwy wypadek

nag�e zdarzenie wywo�ane przyczyn� zewn�trzn�, w wyniku kt�rego Ubezpieczony, niezale�nie od swej woli, dozna� trwa�ego uszczerbku na zdrowiu, rozstroju zdrowia lub zmar�.

Ochrona ubezpieczeniowa

zobowi�zanie zak�adu ubezpiecze� do wyp�aty odszkodowania lub �wiadczenia wskazanej osobie w przypadku zaistnienia zdarzenia, kt�re wywo�a�o okre�lone skutki obj�te umow�.

Odpowiedzialno�� cywilna

odpowiedzialno�� za szkody na osobie lub mieniu, jak� - na podstawie przepis�w prawa cywilnego - ponosi osoba zobowi�zana do jej naprawienia. Odpowiedzialno�� cywilna mo�e wynika� z czynu niedozwolonego (delikt) lub wi�za� si� z niewykonaniem lub nienale�ytym wykonaniem zobowi�zania (kontrakt).

Odszkodowanie

kwota, kt�r� ubezpieczyciel zobowi�zany jest wyp�aci� w razie wyst�pienia szkody w ubezpieczanym maj�tku pod warunkiem, �e ryzyko jej wyst�pienia obj�te by�o umow�.

Og�lne warunki ubezpiecze� (OWU)

przepisy prawne stosowane do wszystkich ubezpiecze� danego dzia�u lub rodzaju. Ustalaj� obowi�zki stron umowy ubezpieczenia.

Okres ubezpieczenia

czas obowi�zywania ochrony ubezpieczeniowej.

Osoba uprawniona (beneficjent)

osoba wskazana w polisie, uprawniona do odbioru nale�nego �wiadczenia lub odszkodowania.

PML (possible maximum loss)

mo�liwa maksymalna szkoda. Najwi�ksza szkoda, jaka mo�e powsta� w ubezpieczonym mieniu w wyniku po�aru (lub innego dominuj�cego ryzyka) na skutek splotu najbardziej niekorzystnych okoliczno�ci. Jednocze�nie zak�ada si�, �e ogie� rozprzestrzenia� b�dzie si� tak d�ugo, a� napotka niemo�liwe do przej�cia przeszkody lub sko�czy si� materia� palny.

Polisa ubezpieczeniowa

dokument potwierdzaj�cy zawarcie umowy ubezpieczenia, wystawiony przez zak�ad ubezpiecze�. Polisa zawiera m.in. dane dotycz�ce ubezpieczaj�cego, ubezpieczonego, okre�lenie przedmiotu, okresu i sumy ubezpieczenia oraz nale�nej sk�adki ubezpieczeniowej.

Polska Izba Ubezpiecze�

organizacja ubezpieczeniowego samorz�du gospodarczego, do kt�rego przynale�no�� towarzystw ubezpieczeniowych jest obowi�zkowa na podstawie ustawy z dnia 28 lipca 1990 r. o dzia�alno�ci ubezpieczeniowej (Dz. U. Nr 59, poz. 344 z p�niejszymi zmianami) i powstaje z chwil� podj�cia przez zak�ad ubezpiecze� dzia�alno�ci ubezpieczeniowej.

Prowizja

wynagrodzenie po�rednik�w ubezpieczeniowych za pozyskane ubezpieczenia, naliczane w procentach od zainkasowanych sk�adek.

Reasekuracja

odst�powanie udzia��w w ryzykach przyj�tych do ubezpieczenia przez towarzystwa ubezpiecze� innym towarzystwom (reasekuratorom). Towarzystwo ubezpieczaj�ce (cedent) przekazuje zarazem odpowiedni� cz�� sk�adek ubezpieczeniowych w zamian za zobowi�zanie reasekuratora do zwrotu proporcjonalnej cz�ci wyp�aconych odszkodowa�. Celem reasekuracji jest podzia� i wzajemna wymiana ryzyka eliminuj�ca niebezpiecze�stwo strat przekraczaj�cych w�asne fundusze i umo�liwiaj�ca tym samym prowadzenie operacji ubezpieczeniowych w odpowiednio szerszej skali.

Reasekuracja bierna

odst�powanie przyj�tego przez ubezpieczyciela ryzyka reasekuratorowi.

Reasekuracja czynna

przyjmowanie ryzyka do reasekuracji od bezpo�redniego ubezpieczyciela.

Regres

z chwil� wyp�aty odszkodowania przej�cie na Towarzystwo Ubezpieczeniowe praw przys�uguj�cych ubezpieczaj�cemu w stosunku do os�b trzecich, odpowiedzialnych za powstanie wypadku ubezpieczeniowego.

Regu�a proporcjonalno�ci

zasada stosowana przy niedoubezpieczeniu. Odszkodowanie zostaje pomniejszone w takim stopniu, w jakim zapisana w polisie suma ubezpieczenia pozostaje do rzeczywistej warto�ci mienia. Oznacza to, �e ubezpieczaj�c np. budynek o warto�ci 300.000 z� na sum� 150.000 z� w razie strat w wyniku zdarze� losowych wycenionych na 50.000 z� otrzymamy odszkodowanie w wysoko�ci 25.000 z�. W tym przypadku nast�pi�o niedoubezpieczenie w 50 %, wobec czego odszkodowanie r�wnie� zostanie pomniejszone o 50%.

Rezerwy techniczno-ubezpieczeniowe

jest to teoretycznie wyliczona kwota zobowi�za�, jakie potencjalnie mog� wynikn�� z zawartych um�w ubezpieczenia.

Rezerwy techniczno-ubezpieczeniowe netto

teoretyczna wielko�� zobowi�za� ci��cych bezpo�rednio na ubezpieczycielu (po odj�ciu udzia�u reasekurator�w).

Ryzyko

Mo�liwo�� wyst�pienia okre�lonego zdarzenia, kt�re zagra�a obiektom lub osobom.

Sk�adka ubezpieczeniowa

kwota, jak� zobowi�zany jest zap�aci� ubezpieczaj�cy zak�adowi ubezpiecze� za udzielan� mu ochron� ubezpieczeniow�.

Suma ubezpieczenia

g�rna granica odpowiedzialno�ci ubezpieczyciela. W praktyce oznacza to, �e wyp�acone odszkodowanie nie mo�e przewy�szy� z g�ry ustalonej kwoty (sumy ubezpieczenia). Wysoko�� sumy ubezpieczenia ustalana jest zwykle na podstawie oceny aktualnej warto�ci ubezpieczanego maj�tku. W ubezpieczeniach obowi�zkowych ocen� warto�ci ubezpieczanego maj�tku przeprowadza zak�ad ubezpiecze� w porozumieniu z ubezpieczonym. W dobrowolnych za� oceny dokonuje sam ubezpieczony.

Suma ubezpieczenia w ubezpieczeniach osobowych

oznacza wysoko�� przysz�ych �wiadcze� i jest ustalana w dowolnej wysoko�ci.

System ubezpieczenia na pierwsze ryzyko

najcz�ciej stosowany w ubezpieczeniach od kradzie�y z w�amaniem i rabunku. Ubezpieczaj�cy zg�asza do ubezpieczenia tak� warto�� mienia ruchomego, kt�ra odpowiada przewidywanej maksymalnej stracie w wyniku jednego zdarzenia. Je�eli wysoko�� szkody przekroczy sum� ubezpieczenia to odszkodowanie zostanie wyp�acone tylko do wysoko�ci tej sumy.

System ubezpieczenia na sumy sta�e

standardowo stosowany w ubezpieczeniach od ognia i innych zdarze� losowych. Ubezpieczeniu podlega ca�a warto�� mienia.

Szkoda

ka�dy uszczerbek, kt�rego poszkodowany dozna� wbrew swej woli. Szkoda mo�e mie� charakter niemaj�tkowy lub maj�tkowy.

�wiadczenie

kwota, kt�r� ubezpieczyciel wyp�aca za szkody osobowe z tytu�u zawartego ubezpieczenia w przypadku wyst�pienia zdarzenia okre�lonego w polisie.

Taryfa ubezpieczeniowa

wykaz stawek ubezpieczeniowych stosowanych przez dane towarzystwo ubezpieczeniowe, s�u��cych do okre�lenia wysoko�ci sk�adek. Podstaw� ustalania taryfy jest m.in. poziom ryzyka i zakres odpowiedzialno�ci ubezpieczyciela. Poszczeg�lne stawki ubezpieczeniowe okre�laj� wysoko�� sk�adki w postaci procenta (b�d� promila) przyj�tej w umowie sumy ubezpieczenia.

Towarzystwo ubezpieczeniowe

podmiot prowadz�cy dzia�alno�� polegaj�c� na �wiadczeniu us�ug z zakresu ubezpiecze�. Prowadzenie dzia�alno�ci ubezpieczeniowej w Polsce odbywa si� na podstawie zezwolenia ministra finans�w przez podmioty funkcjonuj�ce w formie sp�ki akcyjnej lub towarzystwa ubezpiecze� wzajemnych.

Trwa�y uszczerbek na zdrowiu

naruszenie sprawno�ci organizmu polegaj�ce na trwa�ym uszkodzeniu cia�a lub rozstroju zdrowia, powoduj�ce upo�ledzenie czynno�ci organizmu.

Ubezpieczaj�cy

strona (podmiot) umowy ubezpieczenia, na wniosek kt�rej udzielana jest ochrona ubezpieczeniowa i kt�ra za t� ochron� zobowi�zana jest do op�acenia sk�adki.

Ubezpieczenia bezterminowe

ubezpieczenie, kt�rego czas trwania nie jest z g�ry ustalony.

Ubezpieczenia d�ugoterminowe

ubezpieczenie zawarte na czas d�u�szy od roku.

Ubezpieczenia kr�tkoterminowe

ubezpieczenie zawarte na czas kr�tszy ni� 1 rok.

Ubezpieczenie

instrument pozwalaj�cy zast�pi� wielk�, ale niepewn� strat� powsta�� w wyniku zdarzenia losowego, stosunkowo niewielk�, ale pewn� strat� – sk�adk� ubezpieczeniow�. Synonimem s�owa ubezpieczenie jest asekuracja.

Ubezpieczony

w ubezpieczeniach obowi�zkowych - strona (podmiot) ubezpieczenia, kt�rej udzielana jest ochrona ubezpieczeniowa i kt�ra op�aca sk�adk�. W ubezpieczeniach dobrowolnych oznacza osob�, kt�rej maj�tek lub ona sama (a dok�adniej jej �ycie, zdrowie lub zdolno�� do pracy) s� obj�te ochron� ubezpieczeniow�. W takim znaczeniu jest on najcz�ciej osob� uprawnion� do �wiadcze� . Dla przyk�adu w ubezpieczeniach grupowych na �ycie zak�ad pracy mo�e by� ubezpieczaj�cym (op�acaj�cym sk�adki), a pracownik ubezpieczonym.